Raport: Automatyka przemysłowa szybki wzrost mimo wyzwań rynkowych
Designed by FreepikAutomatyzacja i robotyzacja produkcji są dziś niezbędne, żeby przedsiębiorstwo produkcyjne mogło w ogóle myśleć o skutecznym konkurowaniu na rynku. Dlatego też firmy coraz chętniej sięgają po różnego rodzaju rozwiązania z obszaru automatyki przemysłowej. Rozwiązania te stale ewoluują, co jest ściśle powiązane z pojawieniem się zaawansowanych technologii. Mają one olbrzymi wpływ na rozwój całych branż, ewolucję procesów produkcyjnych, a także na rozwój poszczególnych komponentów automatyki przemysłowej. Szacuje się, że w najbliższym czasie rynek automatyki będzie się rozwijał w dynamicznym tempie.
W ciągu kilku ostatnich dekad rynek automatyki przemysłowej przeszedł bardzo istotną transformację. Początkowo dominowały np. proste układy sterowania, które z czasem ewoluowały w bardziej złożone systemy oparte na komputerach i technologii cyfrowej. W latach 80. i 90. XX wieku nastąpił rozwój systemów PLC (Programmable Logic Controllers) i SCADA, które zrewolucjonizowały sposób sterowania procesami w fabrykach.
Od początku obecnego wieku rynek automatyki przeszedł w erę integracji systemów IT z OT, co pozwoliło na lepszą wymianę danych i integrację różnych systemów. Nowoczesne technologie, takie jak Internet rzeczy (Internet of Things – IoT), chmurowe przetwarzanie danych, czy analityka predykcyjna, stały się istotnymi elementami transformacji przemysłu.
Współcześnie obserwujemy rozwój systemów autonomicznych i inteligentnych fabryk, w których procesy są w pełni zautomatyzowane, a interwencja człowieka jest ograniczona do minimum. Koncepcja Przemysłu 4.0, której celem jest tworzenie inteligentnych, samodzielnych i elastycznych fabryk, jest obecnie najważniejszym trendem na rynku automatyki przemysłowej.
Czas na szybkie wzrosty
Według danych z raportu Grand View Research wartość globalnego rynek automatyki przemysłowej w 2024 r. szacowano na 206,33 mld USD i przewiduje się, że w 2025 r. jego wartość wzrośnie do 226,76 mld USD. Przez kolejnych 5 lat rynek ten będzie rósł w średniorocznym tempie 10,8%.
Branża automatyki przemysłowej szybko rośnie, głównie za sprawą dynamicznie rosnącego popytu na rozwiązania zwiększające wydajność, precyzję i bezpieczeństwo procesów produkcyjnych. Wraz z tym jak przedsiębiorstwa poszukują sposobów na minimalizację błędów ludzkich i zwiększenie swojej produktywności, wzrasta poziom wdrażania rozwiązań automatyzacyjnych, takich jak robotyka, sztuczna inteligencja czy systemy sterowania oparte na IoT. Ponadto nacisk na transformację cyfrową i integrację Przemysłu 4.0 sprawił, że monitorowanie w czasie rzeczywistym, konserwacja predykcyjna i zoptymalizowane zarządzanie przepływem pracy stały się bardzo istotne dla firm, które chcą pozostać konkurencyjne. Rosnące koszty pracy i niedobór wykwalifikowanych pracowników również zachęcają firmy do inwestowania w automatyzację.
Bardzo ważną rolę w rozwoju automatyki przemysłowej odgrywają również inicjatywy rządowe. Różne kraje uruchomiły specjalne strategie i programy finansowania, które mają na celu zachęcenie firm przemysłowych do przyjęcia zaawansowanych technologii automatyzacji w celu pobudzenia wzrostu gospodarczego i wspierania zrównoważonych praktyk. Europejski Zielony Ład zapewnia np. zachęty do automatyzacji, która pomaga w redukcji śladu węglowego. Z kolei inicjatywa „Make in India” promuje modernizację przemysłu w celu zwiększenia wydajności produkcji i konkurencyjności firm indyjskich. Działania te najczęściej obejmują ulgi podatkowe, dotacje i granty badawcze, które umożliwiają firmom inwestowanie w technologie automatyzacji, napędzając tym samym wzrost rynku.
Nowe technologie napędzają rynek
Rynek jest gotowy na znaczące możliwości wzrostu, głównie dzięki nowym technologiom i zmieniającym się potrzebom branży. Rozwiązania przemysłowego IoT wykorzystują sztuczną inteligencję (AI), zaawansowaną analitykę, przetwarzanie brzegowe i przetwarzanie w chmurze w celu analizy danych gromadzonych z poszczególnych maszyn i urządzeń oraz całych procesów produkcyjnych, a następnie ich optymalizacji.
Integracja sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego w systemach automatyzacji zapewnia całkowicie nowe możliwości zaawansowanej analityki, konserwacji predykcyjnej i podejmowania decyzji, które są atrakcyjne zwłaszcza dla branż poszukujących wydajności operacyjnej.
Innowacje technologiczne są kamieniem węgielnym całej branży przemysłowej, a narzędzia, takie jak przetwarzanie brzegowe, łączność 5G i technologia cyfrowego bliźniaka zmieniają diametralnie krajobraz przemysłowy. Te innowacje umożliwiają szybsze przetwarzanie danych, monitorowanie w czasie rzeczywistym i zwiększoną precyzję. Dzięki temu zautomatyzowane systemy są bardziej niezawodne i skalowalne. Robotyka i automatyzacja oparta na sztucznej inteligencji również znacznie się rozwinęły, umożliwiając bardziej złożone, adaptacyjne systemy sterowania, które mogą działać autonomicznie i obsługiwać dynamiczne potrzeby produkcyjne. Innowacje w zakresie cyberbezpieczeństwa stały się również niezbędne, chroniąc połączone systemy przed potencjalnymi zagrożeniami. Ta ciągła ewolucja technologiczna nie tylko napędza wzrost na rynku, ale także spełnia wymagania branż skupionych na jakości, wydajności i elastyczności.
Ponieważ sektory, takie jak farmaceutyka, medycyna i dobra konsumpcyjne również stawiają coraz bardziej automatyzację swoich procesów, żeby sprostać zmieniającym się wymaganiom konsumentów, rośnie zapotrzebowanie na dostosowane i skalowalne rozwiązania. Ekspansja na rynki wschodzące, gdzie wdrażanie automatyzacji jest nadal na wczesnym etapie, oferuje znaczny potencjał wzrostu, ponieważ firmy chcą unowocześnić zakłady produkcyjne i zwiększyć globalną konkurencyjność.
Producenci coraz bardziej liczą na szybsze wzrosty na światowych rynkach i coraz śmielej inwestują w zaawansowane technologie produkcyjne, dzięki czemu poszerzają swoje portfolio automatyzacji. Wiodące firmy współpracują z dostawcami oprogramowania i technologii, aby zintegrować AI, przetwarzanie w chmurze i IoT ze swoimi systemami automatyzacji. W ten sposób tworzą więcej rozwiązań o wartości dodanej. Skupiają się również na szkoleniach i usługach wsparcia posprzedażowego, które pomagają klientom zmaksymalizować potencjał systemów automatyzacji. Kładąc nacisk na energooszczędne, elastyczne i bezpieczne środowiska produkcyjne, producenci odpowiadają na kluczowe potrzeby branży i są lepiej przygotowani do przyciągania klientów, dążąc do optymalizacji i zabezpieczenia swojej działalności na przyszłość.
Automatyka przemysłowa to nie tylko branża produkcyjna
Motoryzacja, elektronika, przemysł ciężki są tymi branżami, które generują obecnie największy popyt na rozwiązania automatyki przemysłowej, głównie ze względu na silne nastawienie tych sektorów na wydajności, precyzji i produktywności. Rozwiązania automatyzacyjne są integralną częścią procesów produkcyjnych, umożliwiając usprawnienie produkcji, redukcję błędów ludzkich i zwiększenie bezpieczeństwa. W miarę zaostrzania się konkurencji producenci coraz częściej inwestują w technologie automatyzacji, takie jak robotyka, DCS i systemy SCADA, żeby utrzymać standardy jakości przy jednoczesnym obniżeniu kosztów.
Jednak obecnie po narzędzia automatyki przemysłowej sięga coraz więcej różnorodnych branż. Bardzo dobrym przykładem jest segment opieki zdrowotnej, w którym widoczny jest znaczący wzrost popytu na rozwiązania automatyki przemysłowej. Wynika to przede wszystkim z potrzeby zwiększenia wydajności operacyjnej, bezpieczeństwa i dokładności w krytycznych procesach opieki zdrowotnej. Technologie automatyzacji umożliwiają dostawcom opieki zdrowotnej
usprawnienie przepływów pracy, ulepszenie śledzenia aktywów i poprawę monitorowania pacjentów. Wdrożenie zautomatyzowanych rozwiązań, takich jak robotyka do procedur chirurgicznych i zautomatyzowane zarządzanie zapasami, wzrosło w ostatnich latach nie tylko w szpitalach, ale również w różnego rodzaju laboratoriach.
MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE
Kluczowe komponenty branży automatyki przemysłowej
Rynek automatyki przemysłowej obejmuje swym zasięgiem bardzo wiele różnorodnych komponentów, które można podzielić na dwie główne kategorie: urządzenia i oprogramowanie. W zależności od branży i od konkretnych firm zapotrzebowanie na poszczególne komponenty może się dość mocno różnić, jednak w większości przypadków dominuje podobna grupa elementów automatyki.
Coraz większy udział w tym rynku mają np. rozproszone systemy sterowania (DCS) ze względu na zdolność do zarządzania złożonymi procesami w dużych branżach, w tym w przemyśle naftowym i gazowym, chemicznym czy energetycznym. Rozwiązania DCS oferują scentralizowaną kontrolę nad procesem, jednak z możliwością rozproszonego podejmowania decyzji. Systemy te zyskują na znaczeniu zwłaszcza w tych branżach, które wymagają wysokiej niezawodności i stałej wydajności, ale skróconych do minimum czasów przestoju.
Również systemy SCADA odnotowują znaczny wzrost na rynku, ponieważ branże przemysłowe coraz częściej poszukują możliwości monitorowania procesów w czasie rzeczywistym i gromadzenia danych. Możliwość zdalnego zarządzania i monitorowania sprzętu przez systemy SCADA sprawia, że jest to niezbędne narzędzie dla wielu sektorów, w których dane w czasie rzeczywistym mogą usprawnić podejmowanie decyzji i poprawić wydajność operacyjną.
Czwarta rewolucja przemysłowa, która opiera się m.in. na dostępie do dużej ilości danych procesowych, wymusza na przedsiębiorstwach inwestycje w różnorodne czujniki. Według Fortune Business Insights w najbliższych latach będzie rósł udział w rynku przede wszystkim czujników indukcyjnych, które charakteryzują się dużym stopniem elastyczności montażu czy bardzo dobrymi właściwościami wykrywania różnych obiektów. Czujniki fotoelektryczne będą zyskiwać na znaczeniu ze względu na ich właściwości wykrywania zmian stanu powierzchni i wykrywanie obiektów. Na rynku będą pojawiać się również zaawansowane czujniki, których celem będzie zbieranie różnych danych z systemów automatycznych i zapewnianie ich analizy oraz podejmowania decyzji.
W sektorze technologii napędowych można się spodziewać wzrostu poopytu na serwonapędy. Będą one szczególnie pożądane jako wyposażenie maszyn, które wymagają skomplikowanej kontroli położenia, w tym odpowiedniej ostrości systemów wizyjnych, ale również taśmociągów i wszelkiego rodzaju zrobotyzowanych urządzeń.
Struktura rynku
W ujęciu geograficznym branża automatyki przemysłowej najszybciej rozwija się w takich regionach jak Azja-Pacyfik, Ameryka Północna i Europa. Wartość europejskiej branży automatyki szacuje się na ok. 65 mld dolarów, a jej udział w globalnych przychodach z tego rynku wynosi obecnie niecałe 30%. Europejskim liderem są oczywiście cały czas Niemcy, które klasyfikowane są na 4. miejscu wśród najbardziej zautomatyzowanych gospodarek na świecie.
W najbliższym czasie największy wzrost osiągną jednak kraje azjatyckie, w tym oczywiście Chiny, Japonia i Korea Południowa. Japonia cały czas jest największym producentem robotów i systemów automatyki przemysłowej. Chiny są głównym producentem czujników, baterii, mikroprocesorów i innych komponentów wykorzystywanych w systemie IoT. Z kolei w Indiach ostatnie inicjatywy rządowe wspierają rozwój małych i średnich przedsiębiorstw w adaptacji zaawansowanych rozwiązań produkcyjnych. Oczekuje się, że Indie będą bardzo szybko awansować w różnych rankingach związanych z branżą automatyki przemysłowej.
Co napędza, a co hamuje rynek
Czwarta rewolucja przemysłowa w diametralny sposób zmieniła podejście do produkcji i wszelkich towarzyszących jej procesów. Zmieniające się wymagania klientów, w tym mocno spersonalizowane zamówienia czy też bardzo krótkie czasy dostawy, wymuszają bowiem na producentach wdrożenie innego, dużo bardziej elastycznego podejścia, nowych koncepcji produkcyjnych i wdrożenie zaawansowanych technologii.
Podstawą tych procesów w ramach Przemysłu 4.0 jest oczywiście szeroko pojęta automatyzacja, która umożliwia zwiększenie produktywności i optymalne wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań wytwórczych. Można oczekiwać, że obecna sytuacja rynkowa i zmieniające się oczekiwania klientów będą jeszcze bardziej wpływać na wzrost popytu na wszelkie komponenty, które zwiększają automatyzację procesów. W efekcie już teraz rośnie popyt na wszelkie inteligentne rozwiązania automatyki przemysłowej (czujniki, sterowniki, układy kontrolne i pozostałe komponenty), które umożliwiają gromadzenie i analizę danych z procesów produkcyjnych, a następnie podejmowanie na ich podstawie odpowiednich kroków optymalizujących.
Wciąż jednak wśród niektórych przedsiębiorców (zwłaszcza z sektora MŚP) panuje przekonanie, że inwestycja w automatyzację oznacza bardzo duży początkowy koszt (zarówno nabycia nowych technologii, jak i niezbędnego przeszkolenia personelu). Do tego nie da się przewidzieć okresu zwrotu z tego typu inwestycji ze względu na dużą konkurencję w branży wytwórczej.
Cały czas też sporym ograniczeniem rozwoju rynku automatyki przemysłowej jest wojna na Ukrainie i niepewność związana z dalszym ciągiem tego konfliktu. Do tego dochodzi coraz większe ryzyko wojen handlowych między gospodarkami USA i Chin, a także (ostatnio) innych państw. Z pewnością nie będzie to wpływać pozytywnie na stabilność rynków i chęć firm do inwestowania, co może również oznaczać spowolnienie rynku automatyki przemysłowej, a także jakieś większe przetasowania na nim.
Okres pandemii pokazał wprawdzie, że automatyzacja wspólnie z robotyzacją mogą stanowić receptę na braki personelu, ale jednocześnie uwydatnił pewne zagrożenie. Oczywiście maszyny i roboty docelowo będą coraz częściej zastępować ludzi zwłaszcza przy wykonywaniu żmudnych, ciężkich i niebezpiecznych prac. Proces zastępowania czynnika ludzkiego przez zautomatyzowane maszyny i urządzenia będzie jednak wymagał większego zapotrzebowania na inżynierów wykwalifikowanych, np. w zakresie projektowania układów i rozwiązań, programowania robotów, a także sztucznej inteligencji. Niedobór siły roboczej w tym obszarze może okazać się dla wielu przedsiębiorstw poważnym czynnikiem hamującym, który będzie wstrzymywał szybszą inwestycję w automatyzację rozwiązań.
Rynek automatyki przemysłowej rozwija się dynamicznie zarówno w Polsce, jak i na świecie. Dzięki nowoczesnym technologiom przedsiębiorstwa mogą osiągać wyższe poziomy efektywności, bezpieczeństwa i jakości produkcji. Jednak przed branżą są również wyzwania, takie jak wysokie koszty początkowe inwestycji, brak wykwalifikowanej kadry i zagrożenia związane z cyberbezpieczeństwem. W przyszłości to innowacje technologiczne, zmiany w przepisach i rosnąca potrzeba dostosowania się do zmieniającego się rynku pracy będą kluczowe dla rozwoju tego sektora.
O Autorze
