Początki formuły ESCO w Polsce notowane są na 1995 r. i mimo upływu prawie 25 lat, rynek ten nadal znajduje się we wstępnej fazie rozwoju. ESCO to skrót pochodzący od Energy Service (lub Energy Saving) Company. Oznacza także formę rozliczania modernizacji energetycznej – na podstawie realnych (miesięcznych, kwartalnych lub rocznych) oszczędności, jakie udało się w tych okresach wygenerować firmie odpowiedzialnej za realizację projektu. Główną ideą przyświecającą ESCO jest zwiększenie efektywności energetycznej danego obiektu bez konieczności ponoszenia nakładów inwestycyjnych przez podmiot zlecający.

Ciężar sfinansowania usprawnień spoczywa bowiem na firmie ESCO, która finansuje projekt ze środków własnych lub obcych, pozyskanych na ten cel. Zobowiązuje się też do uzyskania określonego poziomu oszczędności z tytułu wydatków na media energetyczne. I co ważne, to właśnie te oszczędności stanowią podstawę do rozliczenia z firmą ESCO. 

Rozliczenie inwestycji ESCO

Najczęściej zleceniodawcy chcą już od samego początku partycypować w wygenerowanych oszczędnościach. Choć wydłuża to okres spłaty inwestycji na rzecz firmy ESCO, mogą już od razu uzyskać niższe koszty eksploatacji obiektu. Zdarza się również, iż zleceniodawca zobowiązuje się do przekazania firmie ESCO całej kwoty uzyskanych oszczędności. Przez czas trwania projektu jego comiesięczne wydatki nie ulegają więc zmianie, za to skraca to czas rozliczenia inwestycji i moment przejęcia jej od firmy ESCO.

Dla jakich podmiotów ESCO jest najlepszym rozwiązaniem?

Formuła ESCO jest korzystna dla każdego podmiotu, który pragnie zwiększyć efektywność energetyczną posiadanej lub użytkowanej infrastruktury. Jej beneficjentem mogą być więc zarówno prywatne przedsiębiorstwa oraz zakłady przemysłowe, jak i jednostki administracji państwowej czy samorządowej. I wbrew powszechnej opinii, nie musi dotyczyć wielomilionowych i wieloletnich umów, poprzedzonych długim postepowaniem przygotowawczym. Równie dobrze sprawdzi się w przypadku niewielkich inwestycji, a umowę można podpisać w kilka tygodni.

– Doskonałym przykładem są działania zrealizowane w Chorzowie, gdzie w latach 2012-2014 prowadziliśmy projekt ESCO dla czterech placówek oświatowych (oszczędności na poziomie ok. 23%, zmniejszenie mocy zamówionej o średnio 16%). Rozwiązane zostały m.in. problemy z instalacją c.o., jednocześnie znacznie zwiększono bezpieczeństwo funkcjonowania budynków w zakresie centralnego ogrzewania (natychmiastowe wykrywanie sytuacji alarmowych) – przedstawia Michał Biniecki, dyrektor oddziału Południe firmy Promar. 

Firma ESCO – osobowość prawna

Firma działająca w formule ESCO może mieć dowolną formę prawną – może być spółką prywatną, państwową, gminną lub organizacją non-profit. Musi dysponować odpowiednim kapitałem lub możliwościami pozyskania środków na sfinansowanie inwestycji.

Przy wyborze firmy do współpracy, poza rekomendacjami i doświadczeniem w realizacji projektów ESCO, warto zwrócić uwagę na zakres jej działalności. Niektóre z firm ESCO mają bowiem wąską specjalizację, skupiając się na jednym obszarze poprawy efektywności energetycznej inne działają kompleksowo.

ESCO a stanowiska pracy

Jedną z głównych obaw związanych z działania firmy ESCO jest ta związana ze zmniejszeniem zakresu pracy osób odpowiedzialnych do tej pory za część energetyczną w obiekcie, a w efekcie doprowadzenie do zlikwidowania ich stanowiska. To mit, który wynika z błędnego rozumienia procesu funkcjonowania tego typu projektów.

Efektywne gospodarowanie energią to wymóg naszych czasów. Poza prawnymi bodźcami w postaci ustaw, rośnie też presja społeczna, odczuwana zwłaszcza przez samorządy, na proekologiczne działania oraz ograniczenie niskiej emisji. Nie mniej istotny jest ekonomiczny aspekt obniżenia zapotrzebowania na energię – niższe comiesięczne wydatki z budżetu. Esco to dobra, choć wciąż niedoceniana szansa na przeprowadzenie niezbędnych inwestycji w celu poprawienia efektywności energetycznej obiektów – zarówno tych wymagających dużej, jak i małej modernizacji.

Źródło: Promar