Zalecenia zawarte w raporcie „Więcej OZE w sieci” są odpowiedzią na rosnącą presję na zmiany w miksie energetycznym Polski podyktowaną ambitnymi celami UE, ale także koniecznością uniezależnienia się od importowanych surowców. Dzisiejsze inwestycje w OZE to krok w stronę całkowitego przejścia na krajowe zasoby w długofalowej perspektywie. Nieoficjalnie w opracowywanej przez rząd aktualizacji PEP 2040 planowane są znaczne wzrosty udziału odnawialnych źródeł energii – które mogą osiągnąć nawet 57% udziału w strukturze produkcji energii. Wyzwanie wynikające z podłączania do sieci nowych OZE jest więc jak widać ogromne.

W systemie potrzeba więcej OZE

– To, że potrzebujemy i chcemy mieć w krajowym systemie elektroenergetycznym coraz więcej źródeł OZE, jest kwestią bezdyskusyjną. Jednak dziś wąskim gardłem rozwoju zielonych źródeł jest infrastruktura sieciowa systemu elektroenergetycznego, której dotychczas nie poświęcano w mojej ocenie wystarczającej uwagi. A przed sieciami elektroenergetycznymi stoją ogromne wyzwania i konieczność zmian, które wymagają wieloletniego i wielokierunkowego procesu inwestycji o niespotykanej dotychczas skali – zaznaczył w raporcie Rafał Gawin, prezes Urzędu Regulacji Energetyki.

Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej oraz Politechnika Lubelska postanowiły zidentyfikować główne bariery w obszarze przyłączania źródeł odnawialnych do sieci. Autorzy raportu „Więcej OZE w sieci” zaproponowali bezinwestycyjne oraz niskoinwestycyjne metody zwiększania możliwości przyłączeniowych polskiego systemu elektroenergetycznego, które będą możliwe do szybkiego wdrożenia i które stosunkowo w krótkim czasie przyniosą duże efekty. Przedstawione rozwiązania umożliwią również prowadzenie równoległych działań inwestycyjnych bez tak dużej presji czasu, gdyż duża ilość nowych mocy będzie mogła być przyłączona w stosunkowo szybkim czasie na bazie wprowadzonych rozwiązań regulacyjnych i administracyjnych.

Eksperci podkreślają potrzebę aktualizacji strategicznych dokumentów rządowych, w których zapisane jest tempo i skala transformacji energetycznej, w tym PEP2040. Publikacja wskazuje także na potrzebę ujednolicenia systemów informowania i metodyk wyznaczania możliwości przyłączeniowych w ogólnie przyjętych praktykach. Zdaniem autorów aktualnie panuje informacyjny chaos, który nie pozwala jasno stwierdzić, jakie są zdolności przyłączeniowe w sieci przesyłowej 110 kV.

Problematyczna dla przyłączania nowych mocy jest także interpretacja stanu obciążeń linii napowietrznych, gdyż nawet 5-10% przeciążenie nie skutkuje zagrożeniem dla bezpieczeństwa sieci, jednak obecnie już poziom 0,5% obciążalności dyskwalifikuje przyłączenie. Podobne niedopatrzenie występuje w przypadku zwiększenia obciążalności linii z temperatury 60°C do 80°C – jest to najprostszy i najtańszy sposób powiększenie możliwości przesyłowych. Stare linie napowietrzne dysponują sporymi rezerwami zarówno w kwestii temperatury, jak i naprężenia przewodów.

Problem z przyłączaniem nowych jednostek wytwórczych jest szczególnie widoczny w ostatnich latach. Na podstawie danych z URE, tylko w latach 2020–21 najwięksi OSD wydali łącznie ponad 5 tysięcy odmów wydania warunków przyłączenia o mocy 20 GW.

– Jednym z rekomendowanych rozwiązań jest wprowadzenie zachęt finansowych dla OSD. Mechanizm ten ma służyć bardziej racjonalnej ocenie możliwości przyłączania i pobudzeniu inwestycji w rozwój infrastruktury sieciowej – mówi jeden z autorów raportu prof. Piotr Kacjeko z Politechniki Lubelskiej.

MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE

Wydarzenia

Kampania PSEW „Energia z wiatru = energia wolności”

Od 1 sierpnia ruszyła ogólnopolska kampania społeczna pod hasłem „Energia z wiatru = energia wolności”. Ma ona za zadanie podkreślić znaczenie odnawialnych źródeł energii w Polsce, szczególnie energetyki wiatrowej – źródła czystej i najtańszej energii na rynku, która zapewni bezpieczeństwo energetyczne kraju. Kampanię wspólnymi siłami przeprowadzą Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej oraz Cityboard Media.

Rozbudowa infrastruktury to kluczowy element rozwoju

– Oczywista zdaje się potrzeba modernizacji infrastruktury sieciowej oraz budowa zupełnie nowych połączeń. Jednak niezbędne są także bezzwłoczne działania PSE SA, OSD oraz polskiego rządu, by jak najszybciej zwiększyć możliwości przyłączeniowe polskiego systemu elektroenergetycznego w kontekście dążenia do dynamicznego rozwoju OZE. Wzrost zdolności infrastruktury sieciowej winien być elementem fundamentalnym i wyjściowym do szeroko rozumianej transformacji energetycznej – podkreśla Janusz Gajowiecki, prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej.

W raporcie „Więcej OZE w sieci” eksperci wskazują także na potrzebę współdzielenia infrastruktury sieciowej, w szczególności przez źródła wiatrowe i fotowoltaiczne (tzw. cable pooling) oraz zwracają uwagę na stworzenie warunków prawnych do wykorzystania rozwiązań opartych na linii bezpośredniej, jako niezbędne i oczekiwane, szczególnie przez przemysł energochłonny.

– Liczymy, że publikacja stanie się impulsem do dyskusji o potrzebnych zmianach w zakresie sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, a nasze analizy przyczynią się do zoptymalizowania warunków przyłączeń w nadchodzących latach – dodaje prezes PSEW.

12 kroków ku zwiększeniu możliwości przyłączeniowych polskiego systemu elektroenergetycznego:

• pilna weryfikacja strategicznych dokumentów rządowych, w tym PEP2040 (zwiększenie tempa transformacji energetycznej);
• ujednolicenie metodyki wyznaczanie możliwości przyłączania źródeł do sieci i opublikowanie jej w dokumencie rangi rozporządzenia;
• ujednolicenie systemu informowania zainteresowanych podmiotów o aktualnie dostępnych zdolnościach przyłączeniowych w sieci przesyłowej i 110 kV;
• interpretację wyników analiz rozpływowych i wynikającego z nich stanu obciążeń linii zgodną z realiami metrologicznymi i podstawami fizycznymi procesu nagrzewania się przewodów;
• prawne uregulowanie dopuszczalnych poziomów tolerancji w interpretacji wyników obliczeń poprzedzających wydanie decyzji o warunkach przyłączenia; wzięcie pod uwagę przybliżonego charakteru tych obliczeń;
• eliminacja barier inwestycyjnych w zakresie możliwości efektywnego zwiększania obciążalności linii do 80°C, tworzenie planów eliminacji linii o temperaturze projektowej 40°C;
• implementacja koncepcji współdzielenia infrastruktury sieciowej pomiędzy różne technologie OZE – tzw. „cable pooling”;
• implementacja regulacji umożliwiających wykorzystanie na dużą skalę linii bezpośrednich;
• wprowadzenie zachęt finansowych dla OSD do redukcji liczby wydawanych odmów przyłączenia źródeł OZE do sieci;
• wprowadzenie mechanizmów redukcji generacji energii z OZE zarówno w przypadku pojawienia się globalnej bilansowej nadwyżki, jak też lokalnych nadwyżek powodujących okresowe przeciążenia linii lub przekroczenie dopuszczalnych poziomów napięć;
• modyfikację i uelastycznienie kryteriów przyłączeń do sieci średniego napięcia, wykorzystanie możliwości regulacyjnych instalacji OZE;
• poprawę warunków pracy sieci niskiego napięcia, ograniczenie liczby włączeń instalacji prosumenckich.

 Źródło: PSEW