Perspektywy rozwoju sektora OZE w Polsce

Perspektywy rozwoju sektora OZE w Polsce Pixabay

Odnawialne źródła energii stają się coraz ważniejsze dla globalnej gospodarki i wszystko wskazuje na nieuchronne przyspieszenie „zielonej rewolucji”. Duże wyzwania w tym zakresie stoją również przed naszym krajem, a Bank Pekao będzie chciał odegrać istotną rolę w przejściu Polski do niskoemisyjnej gospodarki.

Najnowszy raport ekonomistów Banku Pekao kompleksowo podejmuje temat transformacji polskiej gospodarki w kierunku źródeł odnawialnych, przedstawiając jej perspektywy na tle trendów światowych i regionalnych. W skali globalnej zużycie energii z OZE rośnie w tempie kilkakrotnie szybszym niż energii konwencjonalnej. Jej udział w światowej konsumpcji energii pierwotnej sięgnął pod koniec zeszłej dekady 12%. Świadomość zachodzących zmian klimatycznych, za którą idą rosnące zobowiązania międzynarodowe i konkretne działania rządów, jak również dynamiczny postęp technologiczny w dziedzinie wytwarzania energii odnawialnej, czynią tę część sektora energii szczególnie perspektywiczną i atrakcyjną dla inwestorów.

Rynek odnawialnych źródeł energii rozwija się coraz mocniej

Przestawianie gospodarki na OZE nie jest tylko domeną najwyżej rozwiniętych państw. Skłaniają się ku niej również biedniejsze, ale szybko rozwijające się kraje, które w rozwoju technologii odnawialnych źródeł energii widzą nie tylko możliwość poprawy szeroko rozumianego dobrobytu swoich obywateli, ale też realne szanse gospodarcze i biznesowe. Najlepszym przykładem są Chiny - w ostatnich latach odpowiadające za ponad 40% światowego przyrostu produkcji energii elektrycznej z OZE.

Wśród kluczowych czynników, które decydują o szybkim wzroście znaczenia OZE, jest m.in. postęp technologiczny obniżający ich koszty i zwiększający wydajność. Istotne są również: rosnący problem zmian klimatycznych związanych z nadmiernym wzrostem emisji szkodliwych gazów, regulacje chroniące klimat oraz wsparcie systemowe dla energetyki odnawialnej – mówi Krzysztof Mrówczyński, kierujący zespołem sektorowym w Departamencie Analiz Makroekonomicznych Banku Pekao i współautor raportu. Za zieloną rewolucją przemawiają również wzrost świadomości ekologicznej społeczeństw, odzwierciedlony w działaniach konsumentów oraz coraz wyższy marginalny koszt produkcji energii z konwencjonalnych źródeł, wynikający m.in. z pogarszającego się dostępu do niektórych surowców, wysokiego stopnia zużycia obecnych aktywów wytwórczych oraz rosnących opłat klimatycznych – dodaje.

Oczekuje się, że w najbliższych dekadach globalny sektor energii przejdzie najgłębszą transformację w swojej historii. Według prognoz Światowej Organizacji Energetyki Odnawialnej (IRENA) właściwie każdy ze scenariuszy transformacji energetycznej zakłada dalszy dynamiczny rozwój sektora OZE na świecie. Prognozy wskazują, że w najbliższych latach na cele transformacji energetycznej w ujęciu globalnym będzie przeznaczone w zależności od przyjętego scenariusza od 2,5 do nawet 4 bln USD rocznie.

Europa Środkowo-Wschodnia też stawia na OZE

Postępy w obszarze transformacji energetycznej coraz mocniej dokonują również kraje Europy Środkowo-Wschodniej. Ich tempo wciąż nie jest jednak optymalne – zwłaszcza biorąc pod uwagę specyficzne cechy lokalnych gospodarek, charakteryzujących się relatywnie wysoką energochłonnością i emisyjnością CO2.

W latach 2010-2019 produkcja energii elektrycznej z OZE w 11 środkowoeuropejskich krajach członkowskich UE rosła w tempie wolniejszym niż w Europie Zachodniej (4% wobec 6% średniorocznie). W konsekwencji znacznie słabszy był również wzrost udziału OZE w finalnym zużyciu energii elektrycznej (+8 wobec +17 punktów procentowych). Głównymi motorami wzrostu branży w minionych latach były – podobnie jak na świecie – energetyka wiatrowa i słoneczna. Relatywnie dużą rolę w rozwoju sektora OZE w niektórych krajach (np. Czechy, Słowacja) odgrywają również biomasa i biogaz.

Kraje regionu mocno różnią się zarówno pod względem aktualnego udziału OZE w łącznej produkcji energii elektrycznej (zaledwie kilkanaście procent we wszystkich krajach Grupy Wyszehradzkiej wobec. 40-65% w silnie bazujących na hydroenergetyce Rumunii, Łotwie czy Chorwacji), jak i tempa rozwoju tej branży w minionej dekadzie. Zdecydowanymi liderami pod względem dynamiki wzrostu produkcji elektrycznej z OZE były w tym czasie opierające swój rozwój na energetyce wiatrowej Litwa i Polska – zwraca uwagę Marek Czachor, współautor raportu, analityk Banku Pekao.

Polska musi być gotowa na zmiany

Na ścieżkę „zielonej rewolucji” wkroczyła także Polska, a to, że proces transformacji energetycznej, w tym dalsza przebudowa gospodarki i sektora energii w kierunku odnawialnych źródeł energii, jest w Polsce nieunikniony to wypadkowa szeregu czynników. Do zintensyfikowanych działań w tym obszarze obligują Polskę podjęte zobowiązania międzynarodowe. Cele rządowe na najbliższą dekadę, zaaprobowane przez KE, zakładają istotny dalszy wzrost udziału OZE w gospodarce (z 12% w 2019 r. do 23% na koniec bieżącej dekady). Poziom ambicji może zostać nawet - w świetle niedawno uchwalonego Nowego Zielonego Ładu - podniesiony.

Po drugie rekordowe ceny uprawnień do emisji CO2 istotnie zmieniają ekonomikę produkcji energii, stanowiąc realne zagrożenie dla konkurencyjności polskiej gospodarki. Po trzecie oparcie modelu działalności w większym stopniu na zielonych źródłach staje się też priorytetem strategicznym krajowych koncernów energetycznych, a kwestia transformacji energetycznej dobrze wpisuje się w plany postpandemicznej odbudowy gospodarki.

Raport Banku Pekao wskazuje, że transformacja krajowej gospodarki w kierunku OZE będzie wymagała również sprostania licznym wyzwaniom, co spowoduje konieczność stworzenia trwałych i przejrzystych mechanizmów wsparcia oraz podjęcia historycznego wysiłku inwestycyjnego. Jedną z ważniejszych kwestii będzie zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw energii. Wymagać będzie ono znacznych inwestycji w infrastrukturę przesyłową i dystrybucyjną, a także zapewnienia dostępności konwencjonalnych źródeł energii w okresach zmniejszonej aktywności instalacji energetyki odnawialnej.

Z transformacją energetyczną wiążą się olbrzymie nakłady, szacowane w perspektywie najbliższych 20 lat na co najmniej 1,6 biliona złotych. W połączeniu z licznymi i kosztownymi mechanizmami wsparcia oznacza to perspektywę nieuchronnego dalszego wzrostu cen energii elektrycznej, a przebudowa modelu energetycznego kraju będzie wymagać także zapewnienia sprawiedliwej społecznie transformacji, tzw. rejonów węglowych.

Źródło: Bank Pekao

O Autorze

Czasopismo elektrotechnik AUTOMATYK jest pismem skierowanym do osób zainteresowanych tematyką z zakresu elektrotechniki oraz automatyki przemysłowej. Redakcja online czasopisma porusza na stronie internetowej tematy związane z tymi obszarami – publikuje artykuły techniczne, nowości produktowe, a także inne ciekawe informacje mniej lub bardziej nawiązujące do wspomnianych obszarów.

Tagi artykułu

elektrotechnik AUTOMATYK 7-8-9/2024

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę