Zasada działania dławnicy kablowej, którą określa się często także mianem dławika kablowego elektrycznego, przepustu kablowego lub przelotki kablowej, sprowadza się przede wszystkim do zabezpieczenia i uszczelnienia miejsca, w którym przewód przenika do wnętrza np. urządzenia elektrycznego, szafy sterowniczej czy maszyny. Jej głównym zadaniem jest więc zapobieganie przecięcia izolacji przewodu na skutek kontaktu z ostrymi elementami obudowy urządzenia bądź innymi uszkodzeniami, co jest dość częstą przypadłością w sytuacjach, gdy dane urządzenie jest często przemieszczanie z miejsca na miejsce. Wówczas przewód elektryczny ulega częstemu zginaniu, uciskaniu czy też zgniataniu, w efekcie czego dochodzi do szybszego "zmęczenia" materiału i uszkodzenia przewodu, co może doprowadzić także do uszkodzenia urządzenia.

Dodatkowo dzięki specjalnej konstrukcji dławika nie dochodzi do skręcania żył wewnątrz przewodu, co zwiększa jego wytrzymałość na zerwanie. Dławik o solidnej konstrukcji zabezpiecza także przed wyrwaniem przewodu z urządzenia w przypadku mocniejszego pociągnięcia za kabel. I wreszcie ostatnia, choć nie mniej ważna zaleta przepustów kablowych: pełnią one również rolę uszczelniaczy, chroniąc wnętrze urządzenia, by nie dostały się niego np. pył, kurz, woda czy inne mikroelementy, które mogą okazać się szkodliwe dla danego urządzenia.

Duża różnorodność

Dławiki elektryczne mają bardzo szerokie zastosowanie, co w dużej mierze warunkuje konieczność oferowania klientom przepustów kablowych o różnych wymiarach, parametrach, z różnymi rodzajami gwintu (metryczne lub PG) i wykonanych z różnych materiałów. I choć uniwersalna zasada działania każdego dławika jest taka sama, to jednak mogą one się różnić w szczegółach w zależności od zastosowania czy branży. Specyficzne wymagania i warunki pracy mogą występować np. w przypadku takich branż jak energetyka, transport kolejowy, branża spożywcza, chemiczna, rolnictwo czy przemysł morski.

Dostępne na rynku dławnice mogą różnić się także materiałem, z którego są wykonane, choć dominuje tu kilka podstawowych rodzajów. Najbardziej typowe dławiki wykonane są z tworzywa sztucznego (poliamid PA), które są wystarczające przy standardowych urządzeniach oraz niewymagających warunkach pracy. Co nie oznacza, że tego typu dławiki nie nadają się do zastosowania w urządzeniach, które mogą być narażone na nieco większą wilgotność, wysokie ciśnienie czy też nadmierne wibracje. Do takich nieco bardziej specyficznych warunków pracy przeznaczone są dławiki o większym stopniu specjalizacji. Możemy spotkać np. przepusty kablowe z tworzywa sztucznego, ale z dodatkową ochroną przeciwpyłową, antywibracyjne, odporne na zgięcia, wodoszczelne, zapobiegające kondensacji pary wodnej i o zwiększonych parametrach ciśnienia cząstkowego.

Trudniejsze warunki

Nie we wszystkich jednak zastosowaniach powyższe dławnice z tworzywa sztucznego są optymalnym rozwiązaniem. Często stosuje się dlatego tworzywa z dodatkowym wzmocnieniem (np. poliamid wzmocniony włóknem szklanym) bądź zabezpieczeniem, które charakteryzują się większą trwałością i są mniej podatne na uszkodzenia mechaniczne, jak i na działanie niekorzystnych warunków środowiskowych. Rozwiązanie takie mogą np. być bardziej elastyczne, mieć odginaną końcówkę, charakteryzować się lepszymi właściwościami samogasnącymi i być bardziej odporne na działanie czynników atmosferycznych.

Większą trwałością i wytrzymałością w pracy w trudnych warunkach odznaczają się także dławiki kablowe z mosiądzu niklowanego, które również są często spotykane w dostępnych na rynku urządzeniach. Podobnie jak dławiki z tworzywa chronią one kable przed uszkodzeniem i uszczelniają urządzenia elektryczne, ale lepiej spisują się w trudniejszych warunkach, np. w wodzie bądź na otwartym powietrzu, charakteryzując się większą odpornością na korozję. Ponieważ temperatura topnienia mosiądzu oscyluje w granicach ok. 1000 stopni Celsjusza, materiał ten zdecydowanie lepiej się nadaje do pracy w wysokich temperaturach. Również w przypadku dławnic z mosiądzu są dostępne rozwiązania dopasowane do nieco bardziej ekstremalnych warunków, w tym np. do pracy w środowisku o większej wilgotności, podwyższonym ciśnieniu czy też wysokich temperaturach, a także o większej klasie szczelności.

Z jeszcze trudniejszymi warunkami, zwłaszcza chemicznymi oraz temperaturowymi, są w stanie sobie poradzić przepusty kablowe wykonane ze stali nierdzewnej. Dławiki z tego typu stali zachowują swoje właściwości (trwałość i odporność) mimo długiego czasu pracy w niesprzyjających warunkach. Nie ulegają korozji, odkształceniom, dzięki czemu ich struktura jest cały czas tak samo wytrzymała. Ten typ dławnic kablowych z powodzeniem może być wykorzystywany do pracy np. w przemyśle spożywczym czy też petrochemicznym.

Do zadań specjalnych

Powyższe rodzaje dławnic kablowych, choć poradzą sobie w cięższych warunkach, to jednak niekoniecznie zdadzą egzamin w wyjątkowo ekstremalnych sytuacjach. Dlatego też wśród dostępnych na rynku modelach dławnic kablowych znajdziemy także konstrukcje przeznaczone do pracy w bardzo trudnych warunkach. Przykładem mogą być dławiki kablowe do pracy w strefach zagrożenia wybuchem – spełnienie określonych prawem unijnym norm potwierdzają oznaczenia ATEX lub EX. Tego typu dławiki przede wszystkim są dużo bardziej odporne na wybuchy i związane z tym zagrożenie pożarowe, ale również na działanie bardzo wysokich temperatur oraz wysokiego ciśnienia.

Specjalne konstrukcje muszą mieć także np. dławiki, które będą długotrwale zanurzone w wodzie, pracujące w temperaturze sięgającej minus kilkudziesięciu stopni Celsjusza. Osobną grupę stanowią dławnice do tzw. kabli ekranowych, które powinny zapewniać odpowiednie uziemienie przewodu z urządzeniem, do którego jest on podłączony, a także brak zakłóceń.

W sprzedaży oferowane są także różne dodatkowe formy uszczelniania dławic kablowych, które mają zagwarantować najwyższy poziom szczelności. Dostępne są np. specjalne kity uszczelniające, które zachowują wysoką elastyczność przed długi czas, dodatkowe podkładki uszczelniające, które zapewniają lepszą ochronę mechaniczną połączenia.

Ważny dobór dławika

Obszerna oferta rynkowa w obszarze dławnic kablowych każe podejść ze sporą ostrożnością do wyboru odpowiedniego modelu do naszej instalacji. Z jednej strony konieczne jest bowiem przestrzeganie odpowiednich norm prawnych, z drugiej zaś uwzględnienie wszystkich istotnych uwarunkowań występujących w danej przestrzeni. Stąd niezwykle istotny jest wybór właściwego materiału dławika, jego odporność na temperaturę, zabezpieczenie przed zwarciami czy kwestia uszczelniania wnętrza obudowy urządzenia.

Właściwy dobór przepustów kablowych jest także ważny z punktu widzenia kosztowego. Zastosowanie dławików nieadekwatnych do danych warunków może spowodować nie tylko uszkodzenie przewodu, ale i urządzenia czy maszyny. Z kolei zastosowanie specjalistycznych rodzajów dławnic tam, gdzie nie ma takiej potrzeby, naraża przedsiębiorstwo na niepotrzebne wydatki. Nie we wszystkich bowiem aplikacjach istnieje ryzyko uszkodzenia mechanicznego, gwałtownego wzrostu temperatury czy też występowania zanieczyszczeń bądź zwiększonej wilgotności.