Polski rynek smart TV, którego prognozowane przychody do 2030 r. mają wynieść ok. 2,48 mld dolarów, może zostać poważnie osłabiony przez chińską blokadę surowców. Ostatnie tygodnie przyniosły wzrost napięć handlowych między Waszyngtonem a Pekinem. Jednym z ich przejawów jest plan Chin, aby ograniczyć eksport kluczowych surowców. Ta decyzja jest groźnym sygnałem dla wielu państwa i rozmaitych gałęzi przemysłu, w tym dla Polski, która pełni rolę europejskiego lidera w sektorze elektroniki.

Elektronika stała się jednym z najszybciej rozwijających się segmentów polskiego eksportu. Polska jest europejskim potentatem w produkcji telewizorów LCD, wytwarzając rocznie około 20 mln sztuk (tj. mniej więcej połowę europejskiej produkcji odbiorników LCD), z czego 90% trafia na rynki zachodnie. W przypadku maszyn cyfrowych do przetwarzania danych Polska odpowiada za ponad 55% unijnego eksportu, a jednocześnie zajmuje trzecie miejsce na świecie pod względem wielkości eksportu tych urządzeń. Ponadto nasz kraj jest unijnym liderem w eksporcie akumulatorów litowo-jonowych, choć ich udział w rynku ostatnio nieco zmalał. Ograniczenia eksportu metali ziem rzadkich narzucone przez Chiny to dla przedsiębiorców, którzy działają w tych sektorach, poważny sygnał alarmowy.

Od kwietnia 2025 r. chińskie Ministerstwo Handlu wprowadziło kontrole eksportowe na 7 kluczowych metali ziem rzadkich: samar, gadolin, terb, dysproz, lutet, skand i itr. Decyzja ta jest bezpośrednią reakcją na podniesienie ceł przez administrację Donalda Trumpa i wywołuje poważne reperkusje, także dla polskich firm.

Jak przestrzega Magdalena Martynowska-Brewczak, członek zarządu eFaktor, firmy z sektora elektronicznego powinny już dziś przygotowywać się na spore wzrosty kosztów produkcji. Niedobór metali ziem rzadkich może znacznie utrudnić możliwości i opłacalność ich funkcjonowania w ciągu najbliższych miesięcy. Przedsiębiorcy z branż, które korzystają z tych zasobów już dziś stają przed koniecznością zabezpieczenia rezerw finansowych i poszukiwanie alternatywnych dostawców surowców czy podzespołów, nawet jeśli będą oni drożsi.

Metale ziem rzadkich są fundamentem nowoczesnej gospodarki. Na przykład terb i dysproz są niezbędne w produkcji turbin wiatrowych i silników pojazdów elektrycznych. Z kolei gadolin ma kluczowe zastosowanie w obrazowaniu medycznym, a samar jest powszechnie używany w zaawansowanych systemach elektronicznych.

W związku z tym także sektor energii odnawialnej i branża motoryzacyjna mogą w najbliższym czasie odczuć negatywne skutki globalnych zawirowań. Turbiny wiatrowe wymagają magnesów neodymowych wzbogaconych terbem i dysprozem, a silniki elektryczne pojazdów EV potrzebują specjalistycznych magnesów z metalami ziem rzadkich. Szczególnie mocno dotknie to polski sektor akumulatorów, który jest jednym z czołowych graczy w Unii Europejskiej. Niedobory zasobów uderzą również w przemysł zbrojeniowy (systemy nawigacji, radary), telekomunikację (stacje bazowe 5G), a nawet w branżę jubilerska, która wykorzystuje lantanowce do produkcji luksusowych zegarków.

Amerykańskie firmy alarmują o poważnych zakłóceniach w łańcuchach dostaw. Już w maju odnotowano znaczny spadek chińskiego eksportu wybranych materiałów powiązanych. Eksperci zastanawiają się, jak długo potrwa ten kryzys i jakie będą ostateczne skutki trwającej wojny handlowej.

Dla Polski, gdzie rynek smart TV ma do 2030 r. generować przychody na poziomie 2,48 mld dolarów z rocznym wzrostem 17,2%, chińskie ograniczenia mogą okazać się dotkliwe. Pozycja Polski jako europejskiego lidera produkcji telewizorów i maszyn cyfrowych sprawia, że zakłócenia dotkną fabryki takich globalnych marek, jak LG, Philips, TCL czy Sharp.

W odpowiedzi na chińskie restrykcje państwa zachodnie intensywnie poszukują alternatywnych źródeł metali ziem rzadkich. Australia, Kanada czy kraje skandynawskie posiadają potencjalne złoża, jednak ich uruchomienie wymaga lat przygotowań i ogromnych inwestycji.

Chiny po raz pierwszy zastosowały „broń” związaną z metalami ziem rzadkich w 2010 r., podczas sporu z Japonią. Aktualna eskalacja pokazuje, że Pekin postrzega kontrolę nad tymi surowcami jako strategiczny instrument w trwającej wojnie handlowej z Zachodem. Czas zweryfikuje, czy polska elektronika przetrwa chińską blokadę, lecz z pewnością era tanich metali ziem rzadkich dobiega końca.

źródło: eFaktor