Fotowoltaika głównym obszarem inwestycji w polską energetykę
CanvaInstytut Energetyki Odnawialnej opublikował XI edycją raportu „Rynek fotowoltaiki w Polsce”. Raport stanowi kompletne podsumowanie stanu i trendów na rynku fotowoltaiki w Polsce. Rynek fotowoltaiczny pozostaje głównym obszarem inwestycji w całej energetyce. Moc zainstalowana przekroczyła 12,4 GW, co w porównaniu z rokiem 2021 (7,7 GW) oznaczało rekordowy przyrost ponad 4,7 GW nowych mocy i imponujące tempo wzrostu rynku – 61%. W 2022 r. Polska ponownie znalazła się na 2. Miejscu w Europie pod względem przyrostu mocy zainstalowanej w fotowoltaice.
Największy wkład w obroty branży wnoszą prosumenci indywidualni, wspierani programami dotacji, w tym głównie programem „Mój Prąd”, którego kolejne edycje pozwalają na rozbudowanie mikroinstalacji PV o dodatkowe urządzenia wspomagające autokonsumpcję energii, takie jak magazyny energii i systemy zarządzania. Liczba prosumenckich instalacji fotowoltaicznych na koniec roku 2022 wynosiła ponad 1,2 mln sztuk, co oznacza wzrost o ponad 41% r/r. Ich łączna moc zainstalowana osiągnęła ponad 9,3 GW.
Na rynku mikroinstalacji szybko rośnie udział firm w nowym systemie rozliczeń net-billing, prowadzącym do większego współczynnika autokonsumpcji i atrakcyjnych wyników ekonomicznych.
Na koniec pierwszego kwartału 2023 r. funkcjonowało 3,4 tys. farm PV o łącznej mocy 3,35 GW, które stanowiły 26% mocy zainstalowanej w fotowoltaice. Najwyższy w historii wzrost mocy w 2022 r. zanotowały duże instalacje PV o mocy powyżej 1 MW, których udział w rynku fotowoltaiki w najbliższych latach będzie rósł. Już z końcem pierwszego kwartału br. ogólna moc zainstalowana PV przekraczała 13 GW, w tym udział prosumentów wynosił 74%, udział małych instalacji (50–1000 kW) 21%, a dużych farm PV 5%.
Na wyniki branży w 2022 r. wpłynęły: wzrost kosztów produkcyjnych komponentów i ich transportu (wybuch wojny w Ukrainie i kryzys energetyczny) oraz inflacja. Ceny instalacji wzrosły średnio o 11% (a więc poniżej inflacji). W stosunku do 2021 ro. wzrosły też ceny nowych projektów na wstępnych etapach rozwoju, najbardziej ceny projektów z uzyskanymi warunkami przyłączenia do sieci (o 32%).
W raporcie przedstawiono średniookresową prognozę mocy zainstalowanej w PV. Już na koniec obecnego roku 2023, moc wszystkich zainstalowanych źródeł fotowoltaicznych wyniesie 18 GW, a przyrost mocy r/r może nawet przekroczyć 6 GW, co będzie kolejnym rekordem. Łączna produkcja energii z PV w 2023 r. wyniesie 14,6 TWh. Prognozuje się, że w 2023 r. obroty handlowe na rynku energii z fotowoltaiki wyniosą niemal 29 mld zł, a wartość rynku inwestycji PV będzie kształtowała się na poziomie 20 mld zł.
Scenariusz IEO zakłada, że moc 26,8 GW w fotowoltaice zostanie osiągnięta na koniec 2025 r. W całym okresie 2022–2025 przyrost mocy sięgnie 14,4 GW, tempo wzrostu (CAGR) mocy PV wyniesie ponad 21% i będzie to tempo dwukrotnie wyższe od prognoz globalnych (10,7%).
Grzegorz Wiśniewski, prezes IEO, prezentując wyniki raportu, zwrócił uwagę na olbrzymie i ciągle niedoceniane znaczenie branży PV, nie tylko w transformacji energetycznej, ale i w całej gospodarce.
– W latach 2019–2022 udział energii z PV w energii elektrycznej z OZE wzrósł z 3% do ponad 23,3%, a w strukturze całkowitej generacji z 0,4% do 4,5%. Fotowoltaika „ciągnie” za sobą rynek inteligentnych rozwiązań towarzyszących, takich jak magazyny energii, służących poprawie funkcjonowania instalacji PV na rynku energii i zwielokrotnia łańcuch wartości. Z obrotami rocznymi rzędu 20 mld zł fotowoltaika całkowicie zdominowała rynek inwestycji w wytwarzanie energii, które zdaniem GUS, w 2021 r., wynosiły tylko 24,5 mld zł, przy ogólnych inwestycjach w przemyśle 89 mld zł. Branża fotowoltaiczna stała się jednym z filarów polskiej gospodarki – mówi Grzegorz Wiśniewski.
Wzrost branży w kolejnych latach ograniczają sieci energetyczne. Co prawda, w 2022 r. wydano warunki przyłączenia dla 5,3 GW nowych projektów PV, ale sumaryczna moc odmów wydania warunków przyłączenia dla PV wyniosła 30,4 GW. Plany rozwoju sieci do 2028 r. są niewystarczające; wolne moce przyłączeniowe w tym okresie dla wszystkich OZE wynoszą zaledwie 4,4 GW.
MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE
Wyniki raportu „Rynek fotowoltaiki w Polsce 2023” skomentował Minister Ireneusz Zyska, Pełnomocnik Rządu ds. OZE. Minister podkreślił, że Polska kolejny rok z rzędu zajęła wysoką pozycję na tle krajów UE.
– Naszą ambicją jest, aby w najbliższych latach zająć pozycję lidera w rozwoju fotowoltaiki w Europie. I nie chodzi tu tylko o wzrost mocy zainstalowanych rok do roku, ale przede wszystkim o budowę przemysłu fotowoltaicznego opartego na innowacyjnych polskich technologiach, którego produkty będą zdobywać odbiorców na rynkach krajowych i zagranicznych – mówi Ireneusz Zyska.
Realizacji powyższych celów ma dokonać powołana w 2021 r. platforma Porozumienie o Współpracy na Rzecz Rozwoju Sektora PV. Minister Ireneusz Zyska wspomniał o istotnym bodźcu dla rozwoju energetyki rozproszonej, jakim są programy wsparcia, takie jak „Mój Prąd”.
– Kluczowe znaczenie mają również inwestycje w rozwój i modernizację sieci elektroenergetycznych, co umożliwi odbiór energii generowanej w instalacjach OZE. Chcemy optymalizować wykorzystanie mocy przyłączeniowych, umożliwiając współdzielenie infrastruktury sieciowej – dodał Ireneusz Zyska.
W towarzyszącym konferencji prasowej panelu dyskusyjnym wyniki raportu podsumowali przedstawiciele partnerów raportu: BayWa r.e., Corab, EDP, mBank, Alseva, Huawei, OX2 oraz Polenergia Fotowoltaika, przedstawiając komentarze do aktualnej sytuacji na rynku i swoje plany. Poruszone zostały m.in. kwestie dotyczące perspektywy dalszego rozwoju fotowoltaiki w Polsce z punktu widzenia inwestorów w farmy fotowoltaiczne, deweloperów projektów, rynku prosumentów i sektora finansowego. Wśród głównych bodźców dalszego rozwoju energii słonecznej i OZE wymieniali najczęściej wysokie ceny energii w Polsce, w szczególności dla przemysłu.
Eksperci, mówiąc o warunkach dalszego wzrostu i wyzwaniach czekających rynek fotowoltaiki, przedstawiciele branży, zwracali przede uwagę na konieczność zwiększenia możliwości przyłączeniowych instalacji OZE do krajowego systemu energetycznego. Olbrzymia skala odmów wydania przez operatorów sieci warunków przyłączenia do sieci dla instalacji, powoduje że marnowane są zarówno czas inwestorów na wielomiesięczne prace deweloperskie przez złożeniem wniosków o przyłączenie jak i nakłady finansowe ponoszone na rozwój nowych projektów. Jako pilne i konieczne działania wspierające dalszą transformację energetyczną eksperci uznali m.in. wprowadzenie zasady współdzielenia infrastruktury sieciowej w formie tworzenia hybryd wiatrowo-słonecznych z których energia jest wyprowadzana do jednego punku przyłączeniowego w sieci (tzw. cable pooling), organicznie czasu na wydawania zgody na przyłączenie instalacji PV do sieci wewnętrznej odbiorcy (przy pełnej autokonsumpcji energii),umożliwienie korzystania z linii bezpośredniej, promowani innowacyjnych rozwiązań takich jak agrofotowoltaika.
Źródlo: Instytut Energetyki Odnawialnej
